Vitaminen

Naast EWpa, VREp en DS zijn er nog een aantal andere elementen belangrijk in het vaststellen van het rantsoen. Het hele lichaam van het paard, maar ook van jouzelf, draait op lichamelijke processen. Het goed functioneren van deze processen is afhankelijk van verschillende vitaminen en mineralen. Het is daarom belangrijk dat het paard voldoende van deze voedingsstoffen binnenkrijgt.

Hoeveel er nodig is van een specifieke vitamine of mineraal is afhankelijk van de functie en noodzaak daarvan. Om die reden is het goed om van de belangrijkste stoffen te weten wat de functie is, in welke voedingsstoffen deze voedingsstof te vinden is en wat er gebeurt bij een tekort of overschot.

Verschillende soorten vitaminen

Er zijn veel verschillende soorten vitaminen. Ze zijn onderverdeeld in twee categorieën, namelijk vetoplosbare en wateroplosbare vitaminen. Vetoplosbare vitaminen zijn vitaminen die in de lever opgeslagen kunnen worden. De wateroplosbare vitaminen kunnen niet worden opgeslagen in het lichaam en moeten dus altijd in het voer beschikbaar zijn.

Niveau 4 Vitamines zijn erg belangrijk voor het lichaam. Ze dragen bij aan het herstel, de groei en het goed functioneren van het lichaam. Vitamines zitten voornamelijk in voeding en worden niet of nauwelijks door het lichaam gemaakt. Een vitamine is een micronutriënten. Dit betekend dat het een voedingsstof is die minder dan een gram via voedsel door het lichaam wordt opgenomen.

Vetoplosbare vitaminen

Hieronder worden de verschillende vetoplosbare vitaminen beschreven. Per vitamine wordt de functie, de bronnen, de tekorten en overschotten toegelicht.

Vitamine A
Functie

• Stimuleert bot- en weefselgroei
• Verhoogt de vruchtbaarheid
• Stofwisseling van vetten en koolhydraten
• Verbonden aan het functioneren van de schildklier en daardoor belangrijk voor de meeste lichaamsprocessen, zoals ontwikkeling en groei.

Bronnen
Groene bladeren, wortels, goede kwaliteit hooi en levertraanolie

Niveau 3 en 4 Tekort/overschot Vitamine A komt onder andere uit groene bladeren bijvoorbeeld gras. In het weideseizoen zal het paard niet snel een tekort oplopen, omdat het vaak de gehele dag in het weiland loopt. Een paard kan hierdoor wel een overschot opbouwen. Het overschot aan vitamine A wordt opgeslagen in de lever. Deze voorraad wordt gebruikt in de wintermaanden als de aanvoer minder wordt. Het paard kan maximaal voor 2 maanden opslaan. Dit betekent dat er aan het eind van de winter wel een tekort kan ontstaan als er geen andere vitamine A-bron wordt toegevoegd. Symptomen van een tekort zijn onder andere een verminderde eetlust, slechte groei en conditieverlies, onvruchtbaarheid. Bij een te groot overschot kan deze vitamine een vergiftiging veroorzaken. Een vergiftiging veroorzaakt door een overschot aan vitamine wordt een hypervitaminose genoemd. Symptomen zijn gewichtsverlies, botontkalking, bloedingen en een slechte vacht.

Vitamine D
Functie

• Reguleert de opname van calcium en fosfor in de darmen.
• Speelt een rol in de heropname van bot.

Bronnen
Een paard maakt vitamine D aan als hij in de zon staat. Dit hoeft dus niet perse toegevoegd te worden aan het rantsoen, zolang het paard voldoende zonlicht krijgt. Vitamine D zit ook in levertraanolie en in zongedroogd ruwvoer. Voor veulens is biest een belangrijke bron van vitamine D.

Niveau 3 en 4 Tekort/overschot Tekenen van een tekort zijn onder andere opgezwollen gewrichten, skeletaandoeningen en kreupelheden. Dit tekort ontstaat in de meeste gevallen in de wintermaanden als er weinig zonlicht beschikbaar is om vitamine D te maken. Een overschot aan vitamine D zorgt voor een verkalking van kraakbeen en hoge calciumgehaltes in het bloed door afbraak van botweefsels.

Vitamine E
Functie

• Noodzakelijk voor normale spierontwikkeling en spierfunctie
• Beschermt celmembranen
• Helpt bij spieraandoeningen, zoals tying up (nog niet bewezen)
• Paarden met een olie-gebaseerd rantsoen, hebben een verhoogde behoefte aan vitamine E om de oliën af te breken en op te nemen.

Bronnen
Granen, luzerne en lijnzaadolie

Niveau 3 en 4 Tekort/overschot Symptomen van een tekort zijn slechte prestaties, verminderd immuunsysteem (verminderde gezondheid), verminderde rode bloedcellen en spierdegeneratie (spierverzwakking). Effecten van een overschot zijn niet bekend.

Wateroplosbare vitaminen

Wateroplosbare vitaminen kunnen niet worden opgeslagen en overmatige vitaminen worden snel verwijderd door de nieren. Een schadelijk overschot van deze vitaminen is dan ook vrijwel niet mogelijk. Hieronder worden de verschillende vet oplosbare vitaminen beschreven. Per vitamine wordt de functie, de bronnen, de tekorten en overschotten toegelicht.

Biotine (vitamine H)
Functie

• Bevordert de structuur van de hoefwand en de huidconditie.
• Bevordert de hoornkwaliteit.
• Helpt met de stofwisseling van vet, proteïnen en koolhydraten.

Bronnen
Mais, soja, groen ruwvoer en gist zijn goede biotinebronnen. Daarnaast wordt biotine vaak gevoerd als supplement.

Niveau 3 en 4 Tekort Bij een tekort aan biotine zullen een slechte hoefconditie en veranderingen in de huid en in de conditie opvallen.

Vitamine C
Functie

• Vorming van kraakbeen en bot 
• Vermindert stress 
• Verbetert huidproblemen 
• Verbetert het afweersysteem 

Bronnen 
Vitamine C wordt aangemaakt in de nieren uit glucose. 

Niveau 3 en 4 Tekort Zolang de nieren van het paard goed werken is een tekort niet snel aanwezig. Eventuele tekorten kunnen ontstaan bij paarden na operaties, bij hele jonge, oudere of gestreste paarden waarvan de nierfunctie belemmerd is.

B-complex
Het B-complex bestaat uit verschillende B-vitaminen, namelijk B1, B2, B3, B5, B6 en B12. Omdat deze vitaminen in grote lijnen een vergelijkbare functie hebben worden ze als complex besproken.

Functie

• Betrokken bij de stofwisseling van vetten, koolhydraten en eiwitten.
• Onderdeel van verschillende enzymsystemen, vorming van antilichamen, bloedlichamen en hemoglobine.

Bronnen
Veel van de B-vitamines worden aangemaakt door de bacteriën in de darmen van het paard. Daarnaast zijn gras en granen ook bronnen voor diverse B-vitamines.

Niveau 3 en 4 Tekort Doordat de meeste B-vitamines in de darmen aangemaakt worden, is een tekort zeldzaam. Als dit toch ontstaat zijn de eerste symptomen een verminderde groei en een verslechterde conditie.

Niveau 4 Verschillen tussen vitaminen en mineralen Vitamines en mineralen lijken erg op elkaar, er zijn meer overeenkomsten dan verschillen. Beide zijn ze erg belangrijk voor het lichaam omdat ze onmisbaar zijn bij veel processen die daar afspelen. Echter verschillen ze in een scheikundig verschil. Vitamines kunnen door sommige planten of dieren zelf gemaakt worden en komen uit de ‘levende’ natuur. Mineralen moeten worden opgenomen door planten vanuit de aarde en door dieren vanuit voeding of aarde en komen uit de ‘dode’ natuur.

Naar boven