Soorten stereotypen
Weven
Bij het weven beweegt het paard zijn gewicht van zijn ene been naar het andere. De activiteit hierin kan verschillen. Soms blijven de voeten op de grond staan en 'schommelt' het paard alleen heen en weer met zijn gewicht (en hoofd), maar het kan ook dat hij zijn voorvoeten daadwerkelijk optilt tussendoor. Bij hele heftige gevallen zie je zelfs dat de achterbenen opgetild worden. Als je gaat kijken naar de beenzetting die dan gehanteerd wordt tijdens het weven, dan kun je daar het patroon van de stap in herkennen.
Weven is dan ook een gedrag dat uiting geeft aan een bewegingsbehoefte. Dit kan dan ook ontstaan als het paard te weinig ruimte/vrijheid heeft om zijn behoefte aan beweging in te vullen.
Luchtzuigen (en kribbebijten)
Luchtzuigen en kribbebijten zijn 2 verschillende gedragingen, maar worden vaak met elkaar door de war gehaald. Beide gedragingen zorgen voor het aanmaken van speeksel. Ze worden vaak dan ook gekoppeld aan te weinig of slechte kwaliteit ruwvoer. Door te weinig of slechte kwaliteit ruwvoer gebeuren 2 dingen. Ten eerste heeft het paard een groot gedeelte van de dag niets te doen, terwijl een paard in het wild 80% van zijn dag bezig is met eten en eten zoeken. Ten tweede zorgt te weinig en verkeerd ruwvoer voor problemen in het maagdarmkanaal. Denk bijvoorbeeld aan maagzweren, verstoppingen en koliek. Deze leveren allemaal pijnklachten op. Deze pijn kan ook dit afwijkende gedrag veroorzaken.
Bij luchtzuigen spant het paard zijn nek- en kaakspieren op een bepaalde manier aan waardoor hij als het ware 'lucht kan zuigen'. Er wordt niet daadwerkelijk lucht doorgeslikt! De onderzoeken van de laatste jaren hebben uitgewezen dat de lucht die tijdens dit gedrag ingeslikt wordt, daadwerkelijk vrijwel direct de mond weer verlaat. Het wordt dus niet ingeslikt en kan daarmee dus ook geen oorzaak zijn van maagdarmproblemen.
De situatie is juist vaak andersom. Doordat het paard maagdarmproblemen heeft en daar pijn en stress van ondervindt gaat het paard dit gedrag ontwikkelen. Bij het op tijd weghalen van de maagdarmproblemen kun je dit gedrag dus ook oplossen.
Wat er wel kan gebeuren bij dit gedrag is dat het paard al zijn tijd verdoet aan luchtzuigen en daardoor te weinig gaat eten. Dit ontwikkelt een vicieuze cirkel, want te weinig ruwvoer zorgt weer voor meer maagdarmproblemen etc. Hierdoor gaat het paard ook achteruit qua gewicht en werkprestaties.
Luchtzuigen:
Op het filmpje is een paard te zien dat luchtzuigt (zonder daarbij ook kribbe te bijten). Dit gedrag zie je niet zo vaak op zichzelf staand, maar veel vaker in combinatie met kribbebijten.
Luchtzuigen en kribbebijten:
Op dit filmpje zie je het gedrag wat de meesten wel zullen herkennen. Luchtzuigen gecombineerd met kribbebijten. Dit gedrag is ongewenster dan het luchtzuigen aan zich. Bij een kribbebijter zie je namelijk een flinke slijtage op de voortanden van het paard. Door het 'afzetten' op een harde ondergrond slijten de voortanden veel harder dan dat normaal is. Dit kan in zo'n mate zijn dat het paard op een gegeven moment vrijwel geen voortanden meer heeft. Je kunt je voorstellen dat dit problemen geeft in de mond, tijdens het eten en misschien zelfs wel tijdens het rijden.
Boxwalking
Boxwalking is een heel breed in te vullen begrip. Het gebeurt namelijk niet altijd in een box, zoals je op de filmpjes kunt zien. Wat er met boxwalking bedoelt wordt is dat het paard constant in eenzelfde patroon heen en weer loopt. Hoe dit patroon er uit ziet is voor elk paard en elke situatie verschillend.
Dit gedrag is ongewenst omdat het een hele grote belasting is op de spieren, banden en gewrichten van het paard. Je kunt je voorstellen dat als je altijd in de zelfde richting het zelfde korte bochtje moet maken, dat je daar op een gegeven moment flink last van gaat krijgen. Deze paarden leveren dan ook nooit die werkprestatie die ze zouden kunnen leveren zonder dit afwijkende gedrag.
Overig
De bovengenoemde stereotype gedragingen komen het meeste voor, maar er zijn nog veel anderen te bedenken. Elk gedrag dat voldoet aan de eisen van een stereotiep gedrag (herhaald, vormvast, zonder afleiding) kun je stereotiep noemen.
Op het filmpje hieronder zie je een paard dat op zijn eigen tong zuigt/kauwt. Dit gedrag zie je bij dit paard bijna niet omdat hij de tong binnen zijn mond houd. Maar je hebt deze variant ook waarbij het paard de tong via de lagen naar buiten laat hangen en er als het ware op kauwt.
Headshaking (hoofdschudden) is een ingewikkelde, maar kan ook stereotiep zijn. Vandaar dat het voorbeeld hier wel genoemd staat. In de meeste gevallen is Headshaking een gevolg van een pijn of irritatie. Vaak is het na een behandeling van de dierenarts, fysiotherapeut, osteopaat of controle van de zadelmaker voor een heel groot gedeelte op te lossen. Ook kan het zijn dat het paard extra gevoelig is voor stof, pollen of zonlicht en daardoor gaat schudden.